Στο βιβλίο «Νεώτερη Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» του Γεωργίου Ρούσσου, στην
σελίδα 122 του πέμπτου τόμου, μπορεί κάποιος να διαβάσει σχετικά με την μάχη στο
Σαγγάριο ποταμό μεταξύ του Ελληνικού και του Τουρκικού στρατού τον Αύγουστο του
1921 : «όταν η μάχη βρισκόταν στην κορύφωσή της και ο ελληνικός στρατός είχε φθάσει
κοντά στην Άγκυρα οι κάτοικοί της έκαναν κατ’ επανάληψη ολονυκτίες και δεήσεις στον
Αλλάχ για τη σωτηρία τους. Όταν ο ελληνικός στρατός αποχώρησε οι κάτοικοι της
Άγκυρας πανηγύρισαν για τη σωτηρία της πόλεως».
Όσο υπερβολικό και αν ακούγεται, οι βάσεις για την εξέλιξη της νεώτερης παγκόσμιας
ιστορίας τέθηκαν κατά τη διάρκεια της αιματηρής εκείνης μάχης μεταξύ των δύο αυτών
στρατών η οποία έκρινε εν πολλοίς την έκβαση του Ελληνοτουρκικού πολέμου στην
Μικρά Ασία, μετά το τέλος του οποίου σχηματίστηκε η σημερινή γεωπολιτική δομή στην
πιο σημαντική περιοχή του πλανήτη.
Από τότε έως σήμερα, καμμιά απο τις επόμενες υπερδυνάμεις δεν προσπάθησε να
αναθεωρήσει την διαμορφωμένη κατάσταση.
Βρετανική Αυτοκρατορία (η οποία αντικαταστάθηκε απο το Ηνωμένο Βασίλειο),
Ναζιστική Γερμανία (η οποία αντικαταστάθηκε από την σύγχρονη Γερμανία),
ΗΠΑ, Σοβιετική ένωση (η οποία αντικαταστάθηκε απο την Ρωσική ομοσπονδία),
τη διατήρησαν και συνεχίζουν να τη διατηρούν ακόμα (για την ώρα τουλάχιστον). Απο το
γεγονός αυτό προκύπτει το συμπέρασμα ότι τα διαχρονικά συμφέροντα των δυνάμεων
αυτών, εξυπηρετούνται προσωρινά απο την σημερινή γεωπολιτική δομή στην Ανατολική
Μεσόγειο. Η κατάσταση αυτή μπορεί να αναθεωρηθεί για τους εξης λόγους :
1. Η σημερινή λεγόμενη Τουρκία να προσπαθήσει να την αναθεωρήσει δια μέσου
πολεμικής σύγκρουσης με τον Ελληνικό στρατό
2. Η Ελλάς να προσπαθήσει να την αναθεωρήσει δια μέσου πολεμικής σύγκρουσης με
τον Τουρκικό στρατό
3. Κάποια άλλη τρίτη δύναμη να προσπαθήσει να την αναθεωρήσει για δικό της
όφελος
4. Κάποια απο τις παραπάνω υπερδυνάμεις να διαφοροποιήσει την στρατηγική της
και να αποφασίσει να την αναθεωρήσει για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της
Τη δεδομένη χρονική στιγμή φαίνεται πως η λεγόμενη Τουρκία (όσο και αν το θέλει)
και η Ελλάς δεν είναι σε θέση να υλοποιήσουν μια προσπάθεια σαν αυτή. Οπότε, οι
μόνες περιπτώσεις για να αναθεωρηθεί αυτό το «στάτους κβο» είναι η τρίτη και η
τέταρτη. Τα ερωτήματα τα οποία τίθενται αρχικά είναι ποια μπορεί να είναι αυτή η
τρίτη δύναμη ή ποιας απο τις παραπάνω υπερδυνάμεις τα συμφέροντα μπορούν
να εξυπηρετηθούν στην πορεία απο μια παρόμοια αναθεώρηση. Το δεύτερο
ερώτημα είναι τί είδους αναθεώρηση συγκεκριμένα, μπορεί να εξυπηρετήσει τα
αντίστοιχα συμφέροντα.
Μια μελέτη στον χάρτη της περιοχής και στα ιστορικά γεγονότα των προηγούμενων
αιώνων, σε συνδυασμό με τα σύγχρονα γεωπολιτικά συμφέροντα των εμπλεκομένων
δυνάμεων, μπορούν να βοηθήσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων.
Αρκετοί πιστεύουν πως η Τουρκία όντας μουσουλμανική και διατηρώντας Ευρασιατικό
αξιακό κώδικα, δε μπορεί να ενσωματωθεί πρακτικά στην Ευρώπη. Ωστόσο, το κύριο
ερώτημα είναι εάν τα συμφέροντα της Ευρώπης και της Τουρκίας είναι
αλληλοσυμπληρούμενα ή αλληλοσυγκρουόμενα. Για να μπορέσει κάποιος να κρίνει
σωστά και να απαντήσει στο ερώτημα αυτό, χρειάζεται να διαχωρίσει την πρώην
Οθωμανική Αυτοκρατορία απο την σημερινή Τουρκία.
Η πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία δρώντας κατά κάποιον τρόπο ως συνέχεια της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας δεν επεδίωξε ποτέ σοβαρά να επεκταθεί στη Δυτική
Ευρώπη. Ωστόσο αποτελούσε μια πάγια απειλή για τις δυτικοευρωπαικές δυνάμεις και
για τον λόγο αυτό επιδιώχθηκε η συρρίκνωσή της, εφόσον τα σύνορά της εκτείνονταν ως
την Αυστρία. Εν τέλει, αντικαταστάθηκε απο την σημερινή Τουρκία και περιορίστηκε στα
σύνορα με την σύγχρονη Ελλάδα.
Η σύγχρονη Ελλάς με την σειρά της αποτελεί μέλος της νεοσύστατης ιστορικά
Ευρωπαικής Ένωσης, στην οποία μετέχουν και οι δυτικοευρωπαικές δυνάμεις, πλην του
Ηνωμένου Βασιλείου. Σε αυτό το σημείο μπορεί κάποιος να υποστηρίξει πως εφόσον η
σημερινή Τουρκία δεν δύναται να επεκταθεί εδαφικά εις βάρος της Ευρωπαικής
Ένωσης, περιορίζοντας τις βλέψεις σε μια συνδιαχείριση του Αιγαίου με την Ελλάδα, δεν
αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την Ευρωπαική Ένωση και τα συμφέροντά της θα
μπορούσαν να χαρακτηριστούν αλληλοσυμπληρούμενα με εκείνης. Σε αυτή την
περίπτωση, ακόμα και τα συμφέροντα της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα ήταν
αλληλοσυμπληρούμενα με αυτά της σημερινής λεγόμενης Τουρκίας και της Ευρωπαικής
Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψην τις υποδεέστερες στρατιωτικές δυνατότητες των δύο σε
σχέση με την ιδια. Εν τούτοις η κατάσταση περιπλέκεται όταν υπεισέρχεται ο
Αγγλοσαξωνικός παράγοντας, ο οποίος αποτελείται απο το Ηνωμένο Βασίλειο και τις
ΗΠΑ.
Τα συμφέροντα του συγκεκριμένου άξονα είναι εκ διαμέτρου αντίθετα με αυτά της
Ευρώπης κυρίως (Ευρωπαική Ένωση σήμερα) και ενίοτε με της Ρωσίας. Παρά ταύτα,
μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο και την ενσωμάτωση των Δυτικών Ευρωπαικών
δυνάμεων στην σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, κάμφθηκε η μία πηγή συγκρουομένων προς
αυτές, συμφερόντων και παρέμεινε η άλλη η οποία απλά περιορίστηκε προσωρινά
χωρίς να καμφθεί. Επομένως, απο τα παραπάνω μπορεί να εξαχθεί ένα συμπέρασμα. Ο
παράγοντας κλειδί σε αυτή την πολύπλοκη υπόθεση είναι, εξαιτίας της γεωγραφικής της
θέσης, η σημερινή Τουρκία. Υπό την προυπόθεση ότι η σημερινή Τουρκία δεν θα είναι
σε θέση να εφαρμόζει επιτυχώς την σημερινή διπολική της πολιτική, είναι πολύ πιθανόν
η ιστορία να επαναληφθεί και η αποκατάσταση της όποιας παγκόσμιας ισορροπίας να
κριθεί ξανά σε μια νέα μάχη στον Σαγγάριο ποταμό, πιθανόν με διαφορετικούς
συμμετέχοντες αυτή την φορά. Τί μπορεί να σημαίνει αυτό για τον Ελληνισμό κανείς δε
μπορεί να προβλέψει.
Πολλά εξαρτώνται απο την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία, τις σχέσεις μεταξύ
των μελών της Ευρωπαικής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των συμφερόντων τους
και οπωσδήποτε απο την συμπεριφορά της σημερινής Τουρκίας.
Το σίγουρο είναι ότι έχουν προκύψει περιστάσεις τις οποίες εάν ο Ελληνισμός
λειτουργήσει συλλογικά και τις εκμεταλλευτεί, ίσως μπορέσει να επωφεληθεί και να
ανακτήσει σταδιακά την θέση του στον πλανήτη. Οι πιθανοί τρόποι με τους οποίους
μπορεί ο Ελληνισμός να επωφεληθεί από τις συγκυρίες θα αναπτυχθούν σε μελλοντικό
άρθρο. Η πιό βασική προυπόθεση, ωστόσο, είναι η συνεργασία όλων των Ελληνικών
ελιτ και η συγκέντρωση δυνάμεων των Ελλήνων ανά τον κόσμο προς αυτόν τον
σκοπό.